Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
Elk jaar wordt in Nederland bij ongeveer 700 vrouwen baarmoederhalskanker vastgesteld. Baarmoederhalskanker komt voor bij vrouwen van alle leeftijden, maar het meest bij vrouwen van 30 to 60 jaar. Baarmoederhalskanker ontstaat meestal uit cellen in het slijmvlies op de grens van baarmoederhals en baarmoedermond. Dat gebeurt doorgaans heel langzaam. Hierdoor is het mogelijk om beginnende afwijkingen, die tot kanker kunnen leiden, op te sporen.
Waarom meedoen aan het bevolkingsonderzoek?
Het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker wordt georganiseerd voor vrouwen van 30 tot 60 jaar. Zij krijgen om de vijf jaar een uitnodiging om deel te nemen. Aangetoond is dat deelname eens in de vijf jaar voldoende is om afwijkingen, die nog geen kanker zijn, op tijd te ontdekken. Baarmoederhalskanker is een vorm van kanker die door een eenvoudig onderzoek heel vroeg kan worden ontdekt. Dat onderzoek is het laten maken van een uitstrijkje. Door een uitstrijkje zijn beginnende afwijkingen aan de baarmoederhals te ontdekken. De kans op genezing is in die gevallen zeer groot. Vrouwen bij wie een beginnende afwijking wordt gevonden, hebben meestal geen klachten. Daarom krijgen alle vrouwen van 30 tot 60 jaar eens in de vijf jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek. Vrouwen die uitgenodigd worden voor het bevolkingsonderzoek kunnen gratis een uitstrijkje laten maken.
Het maken van het uitstrijkje
Het uitstrijkje wordt gemaakt door de doktersassistente. De doktersassistente stelt u eerst een paar vragen, zoals de datum van uw laatste menstruatie. Vervolgens wordt u gevraagd zich van onderen uit te kleden en met opgetrokken benen op de onderzoeksbank te gaan liggen. Om de baarmoedermond goed zichtbaar te maken, is het nodig dat de vagina wat verder wordt geopend. Dat gebeurt met een speculum, een instrument dat ook wel een eendenbek wordt genoemd. Het is nu mogelijk het uitstrijkje te maken. Dit gebeurt met een borsteltje. Met dit borsteltje wordt wat slijm met cellen van de baarmoedermond ‘gestreken’. Vandaar de term ‘uitstrijkje’. Sommige vrouwen vinden dit een vervelend gevoel. Het laten maken van een uitstrijkje is niet schadelijk voor uw gezondheid.
Het uitstrijkje wordt in een laboratorium onder de microscoop onderzocht. Het laboratorium stuurt de uitslag naar uw huisarts. De doktersassistente spreekt met u af wanneer en op welke manier u de uitslag te horen krijgt.
De uitslag van het uitstrijkje
Bij meer dan 90% van de vrouwen is geen verder onderzoek nodig. Er zijn dan geen beginnende afwijkingen aan de baarmoederhals gevonden. Bij ongeveer 7% van de vrouwen moet opnieuw een uitstrijkje worden gemaakt. Soms moet het uitstrijkje opnieuw worden gemaakt omdat het niet goed is gelukt. Soms is er vervolgonderzoek nodig omdat er beginnende afwijkingen in het uitstrijkje te zien zijn. Het kan ook zijn dat er een ontsteking is gevonden.
Tussen nu en het volgende uitstrijkje
Door het maken van een uitstrijkje kunnen beginnende afwijkingen aan de baarmoederhals worden opgespoord. Deze afwijkingen kunnen goed worden behandeld. Hierdoor wordt de kans op baarmoederhalskanker beperkt. De uitslag van het uitstrijkje is een momentopname. Het is geen garantie dat alles tot het volgende uitstrijkje in orde zal blijven. Ga daarom altijd naar uw huisarts als u tussendoor last krijgt van:
- Hinderlijke afscheiding
- Bloedverlies bij of vlak na de geslachtsgemeenschap
- Bloedverlies buiten de menstruatie
- Bloedverlies als u een jaar of langer geen menstruatie meer heeft gehad.
Wanneer is een uitstrijkje niet nodig?
- Een uitstrijkje is niet nodig als na een operatie uw hele baarmoeder en de baarmoederhals zijn verwijderd. Raadpleeg bij twijfel uw huisarts.
- U kunt beter geen uitstrijkje laten maken tijdens de menstruatie. U kunt uw afspraak daar op afstemmen. Bloed in het uitstrijkje kan het beoordelen van het uitstrijkje moeilijk maken.
- Als u zwanger bent kunt u het maken van een uitstrijkje uitstellen tot 6 maanden na be‘indiging van de zwangerschap.
- Als u in de laatste 12 maanden al een uitstrijkje heeft laten maken met een normale uitslag.
Gratis
Het laten maken van het uitstrijkje voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is voor alle uitgenodigde vrouwen gratis. Vergoeding van het vervolgonderzoek is afhankelijk van uw ziektekostenverzekering. Uitstrijkjes die u op eigen verzoek laat maken zonder dat er klachten zijn, worden meestal niet vergoed.
Meer informatie
Wilt u meer informatie over baarmoederhalskanker en het uitstrijkje, dan kunt u kijken op de website www.uitstrijkje.nl. Persoonlijke vragen kunt u het best bespreken met uw huisarts. Heeft u algemene vragen over kanker, dan kunt u terecht bij het Voorlichtingscentrum van de Nederlandse Kankerbestrijding. Er is een gratis Hulp- en informatielijn: 0800-0226622.